23066 23067

Ном зүй: (хуудас 304-314); Монголын эртний улсын он цагийн дараалал: (хуудас 315); Төр, хаадын хуулиудын он цагийн хэлхээс: (хуудас 316-317)

Хууль цааз болон заншлын хэм хэмжээ үүсч хөгжсөн нь -- Монголчуудын уг гарал ба эртний өвөг, эртний улсууд төрийн байгуулал -- Эрдэмтэн судлаачдын сэргээн босгосон "Их засаг" хууль -- Монгол ба Юань гүрний хуулиуд -- Монгол улсын арван буянт номын цагаан түүх -- Алтан хааны цаазын бичгийн товч -- Хутагтай Цэцэн Хун Тайжийн цаазын бичиг -- Эрхэмжийн бичиг -- Түмэдийн Алтан хааны үеийн хууль цаазын бичиг -- Монгол Ойрадын цааз -- Халх журам -- Богд хаант Монгол улсын төр хууль цааз -- Монголын нэгдсэн төрийн хууль, цаазны хэм хэмжээ үүсч хөгжсөн үе шатны түүхэн онцлог -- Монголын хууль цаазны уламжлалын товч -- Бичгийн эх сурвалжууд -- Бичгийн эх сурвалжууд -- Хууль цааз, заншлын хэм хэмжээний өв уламжлал -- Хууль цааз, заншлын хэм хэмжээний харьцаа -- Хууль цааз, заншлын хэм хэмжээний харилцан холбоо, нийтлэг болон ялгаатай тал, онцлог -- Бичмэл хууль цааз болон заншлын хэм хэмжээний өвөрмөц онцлог -- Монгол орны түүхэн хөгжилд хууль цааз, заншлын хэм хэмжээний гүйцэтгэсэн үүрэг -- Баярсайхан Б. /Ph.D/ "Монголын нэгдсэн төрийн болон дараа үеийн хууль цааз заншлын хэм хэмжээг харьцуулан судалсан нь" сэдэвт бүтээлд бичсэн шүүмж -- Жалан-Аажав С. /Ph.D/ "Монголын нэгдсэн төрийн болон дараа үеийн хууль цааз заншлын хэм хэмжээг харьцуулан судалсан нь" гэдэг хууль зүйн ухааны дэд докторын зэрэг горилсон нэг сэдэвт зохиолын тухай шүүмж -- Н.Ишжамц академич Г.Баярхүүгийн "Монголын нэгдсэн төрийн болон дараа үеийн хууль цааз, хэм хэмжээг харьцуулан судалсан нь" зохиолын шүүмж -- Баярхүү Г. Монголын төр, хууль цаазны уламжлал хөгжлийн зарим асуудал /ОУМЭ-ийн VII их хурлын түүх, хууль цаазны салбар хуралдаанд тавьсан илтгэл/ -- Баярхүү Г. Монгол туургатны ёс заншлын уламжлал хөгжлийн асуудалд

Энэхүү номыг их дээд сургуулийн эрдэмтэн багш, оюутан, эрдэм шинжилгээний ажилтан, төрийн онол, эрх зүй, хууль цаазын түүх, ёс заншил, угсаатны зүй судлаач, сонирхогчдод зориулав. МУИС-ийн Хууль зүйн сургуулийн багш, хууль зүйн ухааны доктор (Ph.D), профессор Г.Баярхүү Монголын эртний цааз хууль, хэв ёс, зан заншлын хэм хэмжээг харьцуулахдаа бичмэл хуулиудыг он цагийн дарааллаар авч судлан, зан заншлын уламжлал, залгамж, хөгжлийн асуудлыг үечлэн авч үзжээ. Мөн зарим зүйлийг ойлгоход дөхөмтэй болгох үүднээс схем (бүдүүвч), хавсралт, тайлбар, дүгнэлт зэргийг үйлдэн хавсаргажээ. Уг асуудлыг авч үзсэнээр, монголчуудын төр, ёс, хууль дээдлэх үзэл шинэчлэгдэх явцад хууль цааз, заншлын хэм хэмжээний уламжлалыг өөрийн орны өвөрмөц нөхцөл байдалд тулгуурлан хөгжүүлэх Монголын хууль зүйн шинжлэх ухааны нэг зорилтыг хэрэгжүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэх юм. Тус нэгэн сэдэвт зохиолын хүрээ нь Хүннү гүрэн болон Монголын нэгдсэн төр үүний дараах үеийн нийгмийн улс төрийн болон эрх зүйн системийг хамарч байгаа ч зөвхөн хууль цааз, зан заншлын хэм хэмжээний эх сурвалж болох гол хуулиудад задлан шинжилгээ хийж нэгтгэн дүгнэхийг зорьсон байна.